Ploussard - Domaine Désiré Petit 2020

“De miskende Jura” is een beetje jammer genoeg, eigenlijk wel een goede aanzet voor deze tekst. Voor wie de Jura niet of nauwelijks kent : geen paniek! De meerderheid van wijnminnend Vlaanderen verkeert in dit geval. “Waarom” dat is moeilijk te zeggen. Ligt het aan de eigenzinnige stijl van de witte wijnen en de zo mogelijk nog meer aan de rand van het spectrum liggende licht fruitige stijl van de rode wijnen? Ligt het aan de in onbruik geraakte vin jaune, wel eens de Franse tegenhanger van Sherry genoemd? Of ligt het aan de toch wel wat rare en obscure druivenrassen zoals Ploussard, Trousseau of Savagnin? Het zal waarschijnlijk wel een combinatie van al deze factoren samen zijn. Maar hoog tijd voor verandering, want de Jura leeft! Wat de wijnen van Désiré Petit ook zullen bewijzen.

Geprangd tussen de Zwitserse grens en de Bourgogne, leek de Jura tot voor kort een in slaap gevallen wijnstreek die enkel nog steunde op traditie. De streek telt zo’n 1,850 hectare wijngaarden en kent een veelheid aan terroirs. Over het algemeen wordt de ondergrond gedomineerd door klei, kalk en mergel. De belangrijkste druivenrassen in de Jura zijn Chardonnay (ter plaatse “Melon d’Arbois” genoemd), Pinot Noir, Trousseau, Ploussard en Savagnin. Het klimaat is een mix van continentaal en maritiem, met strenge winters waarvoor de hoger gelegen percelen verantwoordelijk zijn. Er valt gans het jaar door heel veel neerslag door de orografische invloeden. Hierdoor wordt de vochtige luchtmassa, die zijn oorsprong vindt over de Atlantische Oceaan, gedwongen om te stijgen en dit leidt tot condensatie. De wijngaarden liggen vaak op een helling zodat ze tijdens de zomer toch redelijk wat zon opvangen, en met speciale snoeitechnieken tracht men de nadelen van de overvloedige neerslag te omzeilen. Het is dus absoluut niet de gemakkelijkste regio voor een wijnbouwer maar het biedt zeker de nodige uitdagingen.

Désiré Petit startte in 1932 het gelijknamige wijnhuis te Pupillin. Vandaag de dag draagt het domein nog steeds zijn naam. Sinds 1936 behoort de gemeente Pupillin tot de AOC Arbois en mag het dankzij de opmerkelijke kwaliteit sinds 1970 als enige de naam van zijn gemeente toevoegen aan de appellatie. Zijn twee zonen Gerard en Marcel hebben het domein dat toen 1,5 hectare groot was in 1970 overgenomen en hebben het een innoverende dimensie gegeven. De meest recente generatiewissel is in 2009 gebeurd. Damien en zijn zus Anne-Laure zijn sindsdien de stuwende kracht achter dit snel groeiende wijnhuis. Ze bezitten ondertussen reeds 27 hectare wijngaarden die over drie appellaties zijn verdeeld : Arbois, Côtes du Jura en Château-Chalon.

Désiré Petit maakt zowel niet-oxidatieve witte wijnen als de typische Jura wijnen die volgens de non-ouillé techniek zijn gemaakt en dus een oxidatieve opvoeding ondergaan. Het meest extreme voorbeeld hiervan is de vin jaune die onder de appellatie Château-Chalon valt. Voor deze exclusieve wijn komen slechts 50 hectare wijngaarden met de Savagnin druif in aanmerking. Tijdens dit zeer lange proces rijpt de wijn gedurende 6 jaar en 3 maanden in kleine eiken vaten van 228 liter. Na verloop van tijd zakt het niveau, de wijnen worden niet aangevuld (sans ouillage) en hierdoor ontstaat er na verloop van tijd een dikke witte schimmellaag (flor) die de wijn gedeeltelijk beschermt van de zuurstofrijke lucht in de bovenkant van de ton. Als dit proces tot een goed einde komt, wordt de wijn gebotteld in clavelin flessen van 62 cl.

De nieuwe leiding van het wijnhuis bracht natuurlijk ook een nieuwe filosofie met zich mee. Het duo wou de biologische weg bewandelen waarbij de eerste ingreep in die richting een test was met het stoppen van het maaien van het gras tussen de ranken. Ondertussen laten ze het gras overal staan. De biologische invloeden wonnen jaar na jaar aan belang en vanaf 2017 zijn ongeveer 2/3 van hun percelen biologisch. Nu zijn ze de logische volgende stap aan het zetten en zijn ze druk bezig in hun evolutie naar de biodynamische wijnbouw. Deze conversie gebeurt wel heel geleidelijk aan om de oude wijnstokken niet te bruuskeren. De druiven worden enkel met de hand geplukt en er worden geen zware werktuigen meer gebruikt zodat de bodem niet wordt aangestampt. In de winter wordt er bemest met radijs, rogge en haver. Dit zorgt ervoor dat de bodem luchtiger wordt. Al deze keuzes hebben tot een ongekend microleven in de bodem geleid. Het wijnhuis schenkt heel veel aandacht aan een rationele exploitatie van de bodem en probeert ook erosie tegen te gaan.

Er wordt ook geëxperimenteerd met een vinificatie zonder toevoeging van zwavel en/of sulfieten. Damien Petit heeft op deze wijze een innovatieve oplossing gevonden om met een absoluut minimum aan sulfieten zijn wijnen toch maximaal te beschermen. Hij vult een vat van 40 liter Chardonnay en voegt hier 2 mg per liter sulfiet aan toe. Deze vloeistof verdeelt hij over al zijn fermentatievaten. Zo geniet de toplaag van het sap, die het meest onderhevig is aan externe beïnvloeding, toch de nodige bescherming en dit leidt uiteindelijk in het glas tot een verwaarloosbaar gehalte aan sulfiet. Het fermentatieproces verloopt enkel met inheemse gisten. Damien kiest meer en meer voor een lange maceratie en een rijping op grote volumes. Dit leidt tot meer natuurlijke zuren en dankzij die keuzes is er ook minder sulfiet nodig.

Begin 2019 heeft Damien de grondige renovatie van zijn wijnkelder afgerond en kan hij eindelijk de wijnen produceren die hij steeds voor ogen heeft gehad. Zo heeft hij geïnvesteerd in roosters die de druiven steeds onder de toplaag van het sap houden tijdens de maceratie. Zo kan er geen ongewenste oxidatie optreden in de druiven die boven het sap uitsteken. Deze manier van werken bruuskeert de druiven ook minder want het maakt pigeage en bâtonnage overbodig. In zijn nieuwe kelder vind je 4 grote ovale rijpingsvaten waarin onder andere Le Grapiot wordt opgevoed. Zijn nieuwe tronconische vaten gaan de Pinot Noir naar een ander niveau stuwen. In de wijnkelder streeft dit wijnhuis naar finesse en complexiteit die de identiteit van het terroir belichamen. Hun cuvée Essen’Ciel met Savagnin druiven van een piepklein perceel is hier een uitstekend voorbeeld van.

Beter dan via een artikel of een website, willen Damien en Anne-Laure jullie zelf hun wijnen laten ontdekken op hun domein en na een bezoek aan de kelders een glas delen met jullie. Als je toevallig in de buurt bent, laat dan zeker de kans niet liggen om op jouw beurt warm te worden ontvangen door de derde generatie Petit!